وزارت علوم تحقیقات و فناوری شورای برنامهريزی آموزشي و درسي علمي كاربردی دوره هاي آموزش عالي تكميلي بين سطوح تحصيلي مشخصات کلي برنامه وسرفصل دروس تک پودمان نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي الكتريكي )باکليدهاي دستي( گروه: صنعت
بسمه تعالي مقدمه: در عصر حاضر برق صنعتي نقش مهمي در صنايع به عهده دارد. اين رشته به بررسي ساختمان طرز كار كاربردها چگونگي نصب راه اندازی عیب يابي تعمیر و نگهداری تجهیزات الكتريكي واقع در صنايع مي پردازد. بدون استفاده از اين تجهیزات هیچ چرخي در صنعت به چرخش در نمي آيد. اين تجهیزات عاارتند از انواع موتورهای الكتريكي ژنراتورها ترانسفورماتورها تابلوهای الكتريكي و... پیشرفت های اخیر در زمینه برق صنعتي مانند استفاده از درايورهای كنتر سرعت راه اندازهای نرم موتورهای الكتريكي و كنتر كننده های منطقي برنامه پذير و از طرف ديگر كماود نیروی انساني متخصص در اين زمینه ها ضرورت تربیت نیروی كارآمد كه بتواند از عهده بهره برداری نصب راه اندازی تعمیر و نگهداری اين تجهیزات برآيد را نمايان مي سازد. اين دوره با عنوان " نصب و راه اندازی موتورهای الكتريكي )با كلید های دستي( " مشتمل بر سه درس است." نصب راه اندازی موتورهای آسنكرون سه فاز روتور قفسي)با كلید های دستي("و" راه اندازی موتورهای آسنكرون سه فاز دو سرعته روتور سیم پیچي شده موتورهای تكفاز)با كلید های دستي("و " راه اندازی عیب يابي تعمیر و نگهداری ماشین های "dc قلب اصلي يک تاسیسات الكتريكي صنعتي ماشین های الكتريكي آن است بديهي است آموزش آن نقش بسزايي در تربیت نیروی انساني متخصص دارد. تعريف و هدف دوره: در دوره" نصب و راه اندازی موتورهای الكتريكي با كلید های دستي "هدف تربیت نیروی انساني متخصص و كارآمد در حوزه برق صنعتي است فراگیر عالوه بر آشنايي با ساختمان انواع ماشین های الكتريكي مي تواند در راه اندازی و عیب يابي و حتي تعمیر و نگهداری آن ها مهارت كسب كند. ضرورت و اهمیت دوره: الزمه تربیت نیروی كارآمد و متخصص آموزش گام به گام و به صورت دانش مهارتي است كه با وجود رواج نساي آموزش ماشین های الكتريكي بین نخاگان و دانشگاهیان تا رسیدن به وضعیت مطلوب و آشنايي و تجربه كامل به اين مجموعه فاصله زيادی است كه اين اهمیت و ضرورت آموزش به صورت علمي و ماشین های الكتريكي را نمايان مي كند.
شايستگي ها مهارتها و تخصصهای قابل انتظار: -راهاندازي ترمز نصب و نگهداري موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور قفسي -راهاندازي نصب و نگهداري موتورهاي آسنكرون سه فاز دو سرعته روتور سيمپيچي شده و موتورهاي تك فاز -راهاندازي عيبيابي و تعمير و نگهداري ماشينهاي DC استفاده از استاندارد ها کتب راهنما و نرم افزار هاي تخصصي برآورد مواد و ابزار الزم بكار گيري و پياده سازي اصول ايمني بهداشت و محيط زيست و نظارت بر اجراي آن ها سطح آموزشي: تكميلي بين سطوح تحصيلي ديپلم و کارداني )ديپلم کارداني( تكميلي بين سطوح تحصيلي کارداني و کارشناسي )کارداني - کارشناسي( تكميلي بين سطوح تحصيلي کارشناسي و کارشناسي ارشد )کارشناسي کارشناسي ارشد( تكميلي بين سطوح تحصيلي کارشناسي ارشد و دکتري )کارشناسي ارشد - دکتري( شغل قابل احراز: تكنسين نصب و نگهداري موتورهاي الكتريكي سه فاز و تك فاز - ضوابط و شرايط پذيرش ورودی: الف )حداقل مدرك تحصيلي/رشته تحصيلي / گواهي سالمت تجربه کاري و...( ديپلم ب در صورت نياز به گذراندن دروس پيش نياز مطابق جدول زير ارايه شود: رديف كد نام درس جمع 3
الف( جدو ساختار دروس و نحوه اجرای تک پودمان نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي الكتريكي )باکليدهاي دستي( کد درس نام درس نظري جمع توضيحات )دروس پيشنياز( - 8 84 نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور قفسي )باکليدهاي دستي( - 8 4 راه اندازي موتورهاي آسنكرون سه فاز دو سرعته روتور سيم پيچي شده و موتورهاي تكفاز)باکليدهاي دستي( - 8 84 راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري ماشين هاي DC 4 4 84 جمع كل * رعايت توالي در انتخاب دروس الزامي مي باشد. ب ) جدو مقايسهای ساعات دروس و نوع دروس جمع ساعات درصد درصداستاندارد 44 نظري حد اکثر 34 درصد 5 4 حد اقل 54 درصد 44 44 64 جمع ج ) طو و شكل اجرای تک پودمان: اين تك پودمان حداقل در يك دوره ماهه و حداکثر در يك دوره ماهه قابل ارايه است. طول دوره تك پودمان 44 نظري و 4 است. در مجموع 64 است مجموع دروس پودمان حد اقل 64 و حد اکثر 484 است. و نظري د ) نحوه ارزيابي تک پودمان آزمون کتبي )جامع( آزمون )جامع( ارايه پروژه ارايه نمونه کار و ساير با ذکر مورد قبولي در کليه دروس پودمان منجر به اخذ گواهينامه پودمان مربوطه مي گردد. 4
نام درس: نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور قفسي )باکليدهاي دستي( 84 پیش نیاز/همنیاز: الف: هدف درس: ايجاد مهارت در راه اندازی و ترمز موتورهای آسنكرون سه فاز روتور قفسي با كلیدهای دستي و نصب و نگهداری ماشین های الكتريكي ب: سر فصل آموزشي: رديف رئوس مطالب و ريز محتوا زمان آموزش )( رئوس مطالب ريز محتوا - ساختمان موتور آسنكرون سه فاز - طرز کار موتور آسنكرون- پالك مشخصات موتور آسنكرون سه فاز - روش هاي تغيير سرعت موتورهاي روتور قفسي )با تغيير تعداد قطب تغيير فرکانس تغيير ولتاژ استاتور( - نحوه راه اندازي موتور سه فاز در شبكه تكفاز- تشخيص سالم بودن سيم پيچ هاي استاتور موتور آسنكرون سه فاز - تشخيص سر و ته سيم پيچ هاي 4 4 راه اندازي موتور آسنكرون سه فاز روتورقفسي )با کليدهاي دستي( استاتور موتور آسنكرون سه فاز - برقراري اتصال هاي ستاره و مثلث بر روي تخته کلم- اندازه گيري سرعت موتور )با استفاده از تاکومتر (- آزمايش هاي بي باري روتور قفل شده و بارداري موتور آسنكرون سه فاز روتورقفسي- پالك خواني موتور آسنكرون سه فاز روتورقفسي- راه اندازي موتور آسنكرون سه فاز روتورقفسي با کليد دستي با انواع روشها- راه اندازي موتور آسنكرون سه فاز روتورقفسي با کليد دستي در شبكه تكفاز - تغيير سرعت موتور آسنكرون روتور قفسي با استفاده از درايور ( توسط مربي اجرا شود ) - روش هاي ترمز ( ترمز DC ترمز جهت مخالف و ترمز فوق سنكرون(- ترمز DC ترمز جهت مخالف و ترمز زيرسنكرون ترمز موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور قفسي - انواع کوپالژ مكانيكي- کالچ هاي الكترمغناطيسي- کالس نصب ماشين نصب ماشين هاي الكتريكي هاي الكتريكي- لرزه گيرهاي صنعتي- نصب ماشين هاي الكتريكي به صورت افقي و عمودي با توجه به پالك ماشين
نام درس: نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور قفسي )باکليدهاي دستي( پیش نیاز/همنیاز: الف: هدف درس: ايجاد مهارت در راه اندازی و ترمز موتورهای آسنكرون سه فاز روتور قفسي با كلیدهای دستي و نصب و نگهداری ماشین های الكتريكي ب: سر فصل آموزشي: رديف رئوس مطالب و ريز محتوا زمان آموزش )( رئوس مطالب ريز محتوا - علل خرابي موتور- دستورالعمل هاي سرويس و نگهداري موتورها- تاثير نگهداري موتورهاي الكتريكي برنامه هاي موثر نگهداري به صورت روزانه ماهانه شش ماهه و ساالنه بر قابليت و اطمينان و کارايي و بهره وري موتورها - عوامل موثر در زمان 8 اجراي سرويس موتورها ج: مناع درسي: ))مؤلف/مترجم( عنوان منبع ناشر سال انتشار(( حداقل دو منبع فارسي و يك منبع التين: - استفن ج. چاپمن ترجمه عليرضا صدوقي مباني ماشينهاي الكتريكي انتشارات نص. - ترجمه مهرداد عابدي مباني ماشينهاي الكتريكي انتشارات جهاد دانشگاهي اميرکبير. 6
د( استانداردهاي آموزشي )شرايط آموزشي و يادگیری مطلوب(درس: آسنكرون سه فاز روتور قفسي )باکليدهاي دستي( نصب راه اندازي و نگهداري موتورهاي - ويژگي های مدرس: )درجه علمي سوابق تخصصي و تجربي(: حداقل مدرك تحصيلي دانشگاهي نام رشته/رشته هاي تحصيلي متجانس: کارشناسي برق گواهينامهها و يا دورههاي آموزشي مورد نياز: - حداقل سابقه تدريس مرتبط)به سال(: 3 سال حداقل سابقه تخصصي در حوزه شغلي مورد نظر )با ذکر حوزه شغلي به سال(: 3 سال خوب ميزان تسلط به زبان انگليسي: عالي خوب - ميزان تسلط به رايانه: عالي - ساير ويژگيها با ذکر موارد: - مساحت تجهیزات و وسايل مورد نیاز )براساس کالس نفره و گروههاي آزمايشگاهي و کارگاهي)کار( نفره( مساحت مورد نياز: کالس 34 مترمربع آزمايشگاه مترمربع 3 کارگاه 4 مترمربع 4 عرصه مترمربع مزرعه مترمربع و ساير موارد با ذکر نام و مقدار فهرست ماشينآالت و تجهيزات وسايل و امكانات مورد نياز: مجموعه آزمايشگاهي ماشين هاي λ / /384 / 4 V موتور سه فاز -3 λ / / 664 / 384 V فاز - موتور سه فاز ACسه -4 وارياك سه فاز - درايور -6 موتور سه فاز 5 -موتور λ / / 664 / 384 V سه فاز 8 -رئوستا λ / / 384 /4 V سه فاز متغير 9- موتور سه فاز دوولتاژه 4- موتور سه فاز دوولتاژه -مجموعه آموزشي انواع کليدهاي دستي -مگر 3 -مولتي متر 4- جعبه کمك هاي اوليه و کپسول آتش نشاني -رايانه ups-6 5 -فيوز فشنگي 8 -کليد حفاظت موتور -وايرشو - روش تدريس وارائه درس: سخنراني مباحثه اي تمرين و تكرار آزمايشگاهي کارگاهي پژوهشي گروهي مطالعه موردي بازديد فيلم و اساليد و ساير با ذکر مورد 8 نحوه ارزيابي درس با توجه به هدف تعريف شده: آزمون کتبي آزمون آزمون شفاهي ارايه پروژه ارايه نمونه کار و... ساير روشها با ذکر مورد 5
نام درس: راه اندازی موتورهای آسنكرون سه فاز دو سرعته روتور سیم پیچي شده و موتورهای 8 4 تكفاز)باكلیدهای دستي( پیش نیاز/همنیاز: الف: هدف درس: ايجاد مهارت درراه اندازی موتورهای آسنكرون سه فاز دو سرعته روتور سیم پیچي شده و موتورهای تكفاز با كلیدهای دستي ب: سر فصل آموزشي: زمان آموزش رديف رئوس مطالب و ريز محتوا )( رئوس مطالب ريز محتوا - ساختمان و پالك مشخصات موتور آسنكرون روتور قفسي دو سرعته با دو راه اندازي موتورهاي آسنكرون سيم پيچ مجزا - ساختمان و پالك مشخصات موتور آسنكرون روتور قفسي 4 سه فاز دو سرعته )با کليدهاي دو سرعته با اتصال داالندر- راه اندازي موتور روتور قفسي دو سرعته با دو دستي( سيم پيچ مجزا با کليد دستي در يك جهت - راه اندازي موتور روتور قفسي دو سرعته با اتصال داالندر با کليد دستي در يك جهت 4 - ساختمان موتور - پالك مشخصات - راه اندازي موتور آسنكرون سه فاز روتور سيم پيچي شده با کليد دستي در يك جهت - راه اندازي موتور آسنكرون سه فاز روتور سيم پيچي شده با کليد دستي به صورت چپ گرد راست گرد راه اندازي موتورهاي آسنكرون سه فاز روتور سيم پيچي شده )با کليدهاي دستي ) - ساختمان طرز کار و کاربرد انواع موتورهاي آسنكرون تكفاز - موتور يونيورسال - تغيير جهت چرخش- تغيير سرعت - پالك مشخصات- تغيير 4 8 راه اندازي موتور هاي تكفاز )با کليدهاي دستي ) سرعت موتور آسنكرون تكفاز- تشخيص سالم بودن سيم پيچ هاي موتور آسنكرون تكفاز- تشخيص سيم پيچ هاي اصلي و کمكي موتور آسنكرون تكفاز - راه اندازي موتور آسنكرون تكفاز با کليد دستي در يك جهت - راه اندازي موتور آسنكرون تكفاز با کليد دستي به صورت چپ گرد راستگرد ج: مناع درسي: ))مؤلف/مترجم( عنوان منبع ناشر سال انتشار(( حداقل دو منبع فارسي و يك منبع التين: - استفن ج. چاپمن ترجمه عليرضا صدوقي مباني ماشينهاي الكتريكي انتشارات نص. - ترجمه مهرداد عابدي مباني ماشينهاي الكتريكي انتشارات جهاد دانشگاهي اميرکبير. 8
د( استانداردهاي آموزشي )شرايط آموزشي و يادگیری مطلوب(درس: سرعته روتور سيم پيچي شده و موتورهاي تكفاز)باکليدهاي دستي( راه اندازي موتورهاي آسنكرون سه فاز دو - ويژگي های مدرس: )درجه علمي سوابق تخصصي و تجربي(: حداقل مدرك تحصيلي دانشگاهي نام رشته/رشته هاي تحصيلي متجانس: کارشناسي برق گواهينامهها و يا دورههاي آموزشي مورد نياز: 3 سال - حداقل سابقه تدريس مرتبط)به سال(: 3 سال حداقل سابقه تخصصي در حوزه شغلي مورد نظر )با ذکر حوزه شغلي به سال(: خوب ميزان تسلط به زبان انگليسي: عالي خوب - ميزان تسلط به رايانه: عالي - ساير ويژگيها با ذکر موارد: - مساحت تجهیزات و وسايل مورد نیاز )براساس کالس نفره و گروههاي آزمايشگاهي و کارگاهي)کار( نفره( مساحت مورد نياز: کالس 34 مترمربع آزمايشگاه مترمربع 3 کارگاه 4 مترمربع 4 عرصه مترمربع مزرعه مترمربع و ساير موارد با ذکر نام و مقدار فهرست ماشينآالت و تجهيزات وسايل و امكانات مورد نياز: جعبه کمك هاي اوليه وکپسول آتش نشاني - رايانه ups-3 4 -مجموعه آزمايشگاهي ماشين هاي AC سه فاز و تكفاز - موتورهاي آسنكرون تكفاز )اندوکسيوني ) 6 -موتور القايي دفعي )ريپولسيوني ) 5 -موتور يونيورسال 8 -موتور سنكرون تكفاز بدون تحريك 9 -موتور سه فاز دو سرعته داالندر 4 -موتور سه فاز دو سرعته سيم پيچ مجزا -موتور سه فاز روتور سيم پ چي شده - ريوستاي سه فاز 3 -مجموعه آموزشي انواع کليدهاي دستي 4 -مگر ديجيتالي -تاکومتر 6 -مولتي متر ديجيتالي و عقربه اي - روش تدريس وارائه درس: سخنراني مباحثه اي تمرين و تكرار آزمايشگاهي کارگاهي پژوهشي گروهي مطالعه موردي بازديد فيلم و اساليد و ساير با ذکر مورد 8 نحوه ارزيابي درس با توجه به هدف تعريف شده: آزمون کتبي آزمون آزمون شفاهي ارايه پروژه ارايه نمونه کار و... ساير روشها با ذکر مورد 9
نام درس: راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري ماشين هاي DC 84 پیش نیاز/همنیاز: الف: هدف درس: ايجاد مهارت در راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري موتورها و ژنراتورهايDC ب: سر فصل آموزشي: رديف رئوس مطالب و ريز محتوا زمان آموزش )( رئوس مطالب ريز محتوا - ساختمان و طرزکار موتور -DC پالك خواني موتورهاي -DC راه اندازي موتور تحريك مستقل )تعيين مشخصه گشتاور سرعت تغيير جهت چرخش و تغيير سرعت(- راه اندازي موتور تحريك شنت )تعيين مشخصه 9 راه اندازي موتورهاي DC گشتاور سرعت تغيير جهت چرخش و تغيير سرعت(- راه اندازي موتور تحريك سري )تعيين مشخصه گشتاور سرعت تغيير جهت چرخش و تغيير سرعت(- راه اندازي موتور تحريك کمپوند )اضافي( )تعيين مشخصه گشتاور سرعت تغيير جهت چرخش و تغيير سرعت(- ترمز با جريان مخالف و ترمز مولدي- تغيير سرعت موتور DCبا استفاده از درايور )توسط مربي انجام شود( - طرز کار- انواع ژنراتورهاي DC )تحريك مستقل,شنت, سري و کمپوند ) و مشخصه هاي بي باري و خارجي آنها- کنترل ولتاژ خروجي- پالك 5 5 راه اندازي ژنراتورهاي DC مشخصات ژنراتورهاي -DC پالك خواني ژنراتورهاي -DC راه اندازي و کنترل ولتاژ خروجي ژنراتور DC تحريك مستقل )تعيين مشخصه هاي بي باري خارجي و تنظيم(- راه اندازي و کنترل ولتاژ خروجي ژنراتور DC شنت )تعيين مشخصه خارجي (- راه اندازي و کنترل ولتاژ خروجي ژنراتور DC کمپوند )تعيين مشخصه خارجي انواع ژنراتورهاي کمپوند( عيب يابي,تعميرو نگهداري - تست مدار تحريك - تست مدار آرميچر- تست تخته کلم و تست عايقي - تست کموتاتور- تست ذغالها پايه نگهدارنده و فنر آن - تست بيرينگ ها- تست سيستم خنك کننده ماشينهاي DC 4
نام درس: راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري ماشين هاي DC پیش نیاز/همنیاز: الف: هدف درس: ايجاد مهارت در راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري موتورها و ژنراتورهايDC ب: سر فصل آموزشي: رديف رئوس مطالب و ريز محتوا زمان آموزش )( رئوس مطالب ريز محتوا ج: مناع درسي: ))مؤلف/مترجم( عنوان منبع ناشر سال انتشار(( حداقل دو منبع فارسي و يك منبع التين: استفن ج. چاپمن ترجمه عليرضا صدوقي مباني ماشينهاي الكتريكي انتشارات نص. ترجمه مهرداد عابدي مباني مشاينهاي الكتريكي انتشارات جهاد دانشگاهي اميرکبير. - -
د( استانداردهای آموزشي )شرايط آموزشي و يادگيري مطلوب(درس: راه اندازي عيب يابي تعمير و نگهداري ماشين هاي DC - ويژگي های مدرس: )درجه علمي سوابق تخصصي و تجربي(: حداقل مدرك تحصيلي دانشگاهي نام رشته/رشته هاي تحصيلي متجانس: کارشناسي برق گواهينامهها و يا دورههاي آموزشي مورد نياز:: - حداقل سابقه تدريس مرتبط)به سال(: 3 سال حداقل سابقه تخصصي در حوزه شغلي مورد نظر )با ذکر حوزه شغلي به سال(: 3 سال خوب ميزان تسلط به زبان انگليسي: عالي خوب - ميزان تسلط به رايانه: عالي - ساير ويژگيها با ذکر موارد: - مساحت تجهیزات و وسايل مورد نیاز )براساس کالس نفره و گروههاي آزمايشگاهي و کارگاهي)کار( نفره( مساحت مورد نياز: کالس 34 مترمربع آزمايشگاه مترمربع 3 کارگاه 4 مترمربع 4 عرصه مترمربع مزرعه مترمربع و ساير موارد با ذکر نام و مقدار فهرست ماشينآالت و تجهيزات وسايل و امكانات مورد نياز: مجموعه کامل آزمايشگاهي ماشين هاي - DC موتور DC سري 3 -موتور DC شنت 4 -موتور DC کمپوند -رئوستا, kw 6 - منبع تغذيه 5- DC جعبه کمك هاي اوليه و کپسول آتش نشاني 8 -رايانه 9 -ميز آزمايشگاهي ups-4 -مجموعه آموزشي کليدهاي دستي موتورهاي سري و شنت و کمپوند - کنتاکتور 3- شستي استپ استارت 4 -بي متال -فيش نري و مادگي 6- سيم 5 -وايرشو - روش تدريس وارائه درس: سخنراني مباحثه اي تمرين و تكرار آزمايشگاهي کارگاهي پژوهشي گروهي مطالعه موردي بازديد فيلم و اساليد و ساير با ذکر مورد 8 نحوه ارزيابي درس با توجه به هدف تعريف شده: آزمون کتبي آزمون آزمون شفاهي ارايه پروژه ارايه نمونه کار و... ساير روشها با ذکر مورد